გამოყენებული ლიტერატურა

google
medicina.ge
interes.ge
wikipedia.org

ჩემი შეხედულება

ამ საიტზე დადებული მასალა სანდო წყაროებიდანაა მოძიებული. შეგიძლიათ თამამად გამოიყენოთ:):) მგონი მოგეწონებათ:) ვფიქრობ ძალიან საინტერესო საიტი გამოვიდა.. ყოველ შემთხვევაში სასარგებლოა მაინც:) სამწუხაროდ ვიდეო ვერ ვიპოვე. კიდევ კარგად მოვძებნი და აუცილებლად დავდებ:)

ჩარხალი და დიაბეტი

დიაბეტიანისთვის ორგანიზმის გაძლიერებისა და სისხლძარღვოვან გართულებათა თავიდან აცილების მიზნით ჭარხლის წვენითა და ქაცვის ზეთით მკურნალობა არამცთუ შეიძლება, არამედ აუცილებელიც კია.

თავდაპირველად - ჭარხლის წვენზე

წითელი ჭარხლით მკურნალობას მრავალსაუკუნოვანი ისტორია აქვს. ჭარხალს წარმატებით იყენებდნენ თავიანთ პრაქტიკაში ავიცენა, ჰიპოკრატე, გალენუსი, პარაცელსიუსი, დიოსკორიდე და სხვანი. ანტიკური საბერძნეთის ექიმები ჭარხლის წვენით მკურნალობდნენ ანემიას, საჭმლის მომნელებელი

ტრაქტისა და ლიმფური სისტემის პათოლოგიებს. ამ სამკურნალო საშუალებას უძველესი დროიდან იყენებდნენ არაბები და სპარსელებიც. აღმოსავლური მედიცინის საუნჯეში ჭარხლის წვენით მკურნალობის არაერთი საინტერესო რეცეპტია შემონახული. ჭარხლის წვენის უნიკალურ სამკურნალო-პროფილაქტიკურ ღირებულებას ვიტამინების შემცველობა, კალიუმის, იოდის, რკინის, ცილებისა და უჯრედისის კომბინაცია განსაზღვრავს. ის მდიდარია ბეტაინით, ბეტანინით, P1 ვიტამინით, წმენდს ორგანიზმს წიდებისა და მავნე ქოლესტერინისგან, აუმჯობესებს საჭმლის მონელებას, ნივთიერებათა ცვლას, მიკროცირკულაციას, ამაგრებს სისხლძარღვებს. ამ თვისებების გამო ჭარხლის წვენი ძველთაგანვე გამოიყენება ალერგიულ რეაქციათა, შაქრიანი დიაბეტის, ჰიპერტონიული დაავადების, ღვიძლის, სახსრების, ფარისებრი ჯირკვლის, სისხლის სხვადასხვა პათოლოგიის სამკურნალოდ. უკანასკნელი ათწლეულის გამოკვლევებით დადგენილია, რომ წითელ ჭარხალში შემავალი ბეტაინი და ბეტანინი აუმჯობესებს ცილების შეთვისებას და აქტიურად მონაწილეობს ქოლინის წარმოქმნაში. ქოლინი აძლიერებს ჰეპატოციტების (ღვიძლის უჯრედების) ფუნქციას, აქვეითებს სისხლში ქოლესტერინის შემცველობას, აწესრიგებს ორგანიზმში ცხიმოვან ცვლას, ხელს უწყობს კაპილარების განმტკიცებას. ჭარხალში შემავალი ძნელად მოსანელებელი უჯრედისის, პექტინებისა და ორგანული მჟავების წყალობით (საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში მათი გადაადგილებისდა კვალად) აბსორბირდება (შეიწოვება და იბოჭება) და ორგანიზმიდან გამოიყოფა მიკრობული წარმოშობის მავნე, შხამიანი ნივთიერებები, მძიმე მეტალთა მარილები, რადიაქტიური იზოტოპები, ჭარბი ქოლესტერინი და ორგანიზმისთვის არასასურველი მრავალი სხვა ნივთიერება. დიაბეტით დაავადებულთათვის რეკომენდებულია რეგულარულად, დღეში 4-ჯერ, ჭამამდე ნახევარი საათით ადრე, 1/4 ჭიქა ჭარხლის წვენის მიღება. სასურველია, წვენი უშუალოდ მიღების წინ გამოწუროთ - ახალგამოწურული წვენი ბევრად უფრო სასარგებლოა. იგი ორგანიზმს ავსებს 2,5-ჯერ მეტი აქტიური ჟანგბადითა და ორვალენტიანი რკინით, რომელიც ასე აუცილებელია ნივთიერებათა ცვლისთვის. თუმცა აღსანიშნავია ერთი ფაქტორიც: ჭარხლის ახალგამოწურულ წვენს ზოგიერთის ორგანიზმი ვერ იღებს. ასეთ შემთხვევაში უმჯობესია, მკურნალობა მცირე დოზით (1 ჩაის კოვზით) დაიწყოთ და თანდათანობით გაზარდოთ 1 ჭიქა დღიურ ულუფამდე. ახალგამოწურული წვენის აუტანლობის შემთხვევაში (თუ თავბრუხვევამ, გულისრევამ, წნევისა და პულსის ვარდნამ, ზოგადმა სისუსტემ შეგაწუხათ), გირჩევთ, გაწურული წვენი 1-2 საათით მაცივარში დააყოვნოთ და ამის შემდეგ მიირთვათ. კარგია ასევე 150-200 გრამი მოხარშული ჭარხლის რეგულარული მიღება სადილად. ეს ბოსტნეული, გარდა იმისა, რომ აუმჯობესებს სისხლის შედგენილობას, აწესრიგებს სისხლის მიმოქცევას, არეგულირებს ნივთიერებათა ცვლას.

იცით თუ არა რომ ???

* დედამიწაზე 375 ათასი სახეობის მცენარე ხარობს. მათ შორის ყვავილოვანი 250 ათასია.
* ერთი ხე წელიწადში იმდენ ნახშირორჟანგს შთანთქავს, რამდენსაც გამოყოფს ავტომობილი რამდენიმე ათასი კილომეტრის გავლისას.
* ერთი ხე წელიწადში გამოყოფს 120 კილოგრამ ჟანგბადს, რაც საკმარისია წლის განმავლობაში სამი ადამიანის ნორმალური სუნთქვისთვის.
* მცენარე ცერატონია იძლევა თესლს, რომლის ყველა მარცვალი ერთნაირია და ზუსტად 0,2 გრამს იწონის. იუველირები მათ საწონებად იყენებდნენ. წონის სწორედ ამ ერთეულს ჰქვია კარატი.
* დიდ ქალაქში ხე საშუალოდU8 წელიწადს ცოცხლობს.
* ხეები საკვების 10%-ს ნიადაგიდან იღებენ, დანარჩენს კი ატმოსფეროდან.

* საშუალო ზომის ხისგან შესაძლებელია 170 ათასი ფანქრის დამზადება.
* მეხი ყველაზე ხშირად ეცემა მუხას, ფიჭვსა და ნაძვს, თითქმის არასოდეს - თხილს და ალვის ხეს.



მტაცებელი მცენარეები
ყველაზე მტაცებელი მცენარეები აზიის ტროპიკულ ტყეებში ხარობენ. მათ ფოთლებზე დაგებულ ხაფანგში ხშირად ებმებიან ფრინველები, ბაყაყები, თაგვები, რომელთაც მცენარე სპეციალური ფერმენტებით ინელებს.
არანაკლებ საშიში მცენარეა ახალზელანდიური ჭინჭრის ხე. მას ძაღლისა და ცხენის მოკვლაც კი შეუძლია. შეხებისას მცენარე მსხვერპლის კანქვეშ ძლიერმოქმედი შხამების მთელ თაიგულს, მათ შორის - ჰისტამინსა და ჭიანჭველამჟავას უშვებს.

ყველაზე, ყველაზე...
მსოფლიოში ყველაზე მარტოსული ხე L’Arbre du Tenere-ია. მის გარშემო 200 კილომეტრის რადიუსზე არც ერთი სხვა ხე არ იდგა. ცოტა ხნის წინ იგი ავტომობილის დაჯახების შედეგად გადატყდა.
მსოფლიოში ყველაზე დიდი წყლის მცენარე ამაზონიური ვიქტორიაა, რომელიც სამხრეთ ამერიკაში ხარობს. მისი ფოთოლი 2 მ დიამეტრისაა და 50 კგ-იანი ტვირთის შეკავება შეუძლია.
ყველაზე სწრაფად მზარდი მცენარე ბამბუკია. სამხრეთ და აღმოსავლეთ აზიაში იგი დღე-ღამეში 75-90 სმ-ით იყრის ტანს.
ყველაზე მყრალი მცენარე ამორფოფალუსია, მას დამპალი თევზის სუნი აქვს. კუნძული სუმატრა, სადაც იგი ხარობს, სწორედ ამ სუნითაა გაჟღენთილი.
მსოფლიოში ყველაზე მაღალი მცენარე მარადმწვანე სეკვოიაა, რომელიც კალიფორნიაში ხარობს და რომლის სიმაღლე 111 მეტრია.
ყველაზე მასიურ ხეს შეეძლო მოეცა 3 ათასი კუბური მეტრი ფიცარი და იწონიდა 3600 ტონას. იგი 1905 წელს შტორმის შედეგად დაზიანდა.
ფესვები ყველაზე ფართოდ აქვს გადგმული ბენგალიურ ფიკუსს - 500 მეტრამდე.
მსოფლიოში ყველაზე ხანდაზმული მცენარე შვედეთში ხარობს. მას 9000 წელი შეუსრულდა.
ყველაზე სქელი ხე სიცილიური წაბლია. იგი 4000 წლისაა და მისი გარშემოწერილობა 64 მეტრს აღწევს.
ყველაზე დიდი ფოთლები აქვს პალმა რაფიას - მათი სიგრძე 20 მეტრია.
სამყაროს უძველესი მცენარეები წყალმცენარეებია. ისინი უკვე მილიარდი წელია არსებობენ.

მიირთვით მეტი ზეთისხილი

ზეთისხილი ერთ-ერთი უძველესი კულტურული მცენარეა. ზეთისხილის გვირგვინით ამკობდნენ ოლიმპიურ ასპარეზობაში გამარჯვებულებს. ფარაონებსა და მეფეებს კურთხევის დროს შუბლზე ზეთისხილის ზეთს სცხებდნენ. ბიბლიური გადმოცემით, მტრედმა ნოეს წარღვნის შემდეგ ნისკარტით ზეთისხილის რტო მიუტანა. სწორედ ამგვარად შეიტყო ნოემ, რომ წყალმა იკლო და მცენარეულობა გამოჩნდა. ეს ყოველივე იმის დასტურია, რომ ზეთისხილს ადამიანი განსაკუთრებით დიდ პატივს სცემდა.

ზეთისხილს უწოდებენ "ხეთა ხეს", "პირველს ყველა ხეთაგან". ძველ საბერძნეთში ზეთისხილის ხე მიიჩნეოდა სინათლისა და გონიერების ქალღმერთის - ათენა პალადას ხედ. ის იყო სიბრძნისა და მშვიდობის, ჯანმრთელობისა და დღეგრძელობის სიმბოლო. ზეთისხილი ძვირფასი კულტურაა. მის ნაყოფსა და ზეთს უდიდესი კვებითი და სამკურნალო მნიშვნელობა აქვს. ზეთისხილის ზეთი სამკურნალო თვისებებით გამოირჩევა. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ადამიანისთვის დიდი მნიშვნელობა აქვს ცხიმებს. არსებობს ცხოველური და მცენარეული ცხიმები. ზეთისხილი სწორედ განსაკუთრებულ მცენარეულ ცხიმს (ზეთს) იძლევა. მისი ნაყოფი შეიცავს 35%-მდე მაღალხარისხოვან ზეთს. ცხიმი უხვად არის ზეთისხილის ჯერ კიდევ მოუმწიფებელ, მწვანე ნაყოფში, ხოლო მომწიფებასთან ერთად ზეთის შემცველობაც იზრდება. პლინიუს უფროსის მტკიცებით, ზეთისხილის ზეთით დაზელა სიცივეში ათბობს სხეულს, ხოლო სიცხეში აგრილებს. გარდა ამისა, ეს ზეთი აძლიერებს იმუნიტეტს, ზრდის ორგანიზმის გამძლეობას. ესპანეთში ფართოდ არის გავრცელებული კერძი "გასპაჩო", რომელიც ასე მზადდება: პურის ნაჭრებს ასხამენ იმდენ ზეთისხილის ზეთს, რომ კარგად გაიჟღინთოს, მერე კი მარილით, ნივრითა და წიწაკით აზავებენ. ეს კერძი ძლიერ ნოყიერი, გემრიელი და სასარგებლოა. ცოტაოდენიც კი ანაყრებს ადამიანს და, რაც მთავარია, ზრდის მცხუნვარე მზეზე მუშაობის უნარს. ზეთისხილის ზეთი სამხრეთის ქვეყნებში მთლიანად ცვლის ცხოველურ ცხიმს, ხოლო იმ ქვეყნებში, სადაც ზეთისხილი მოჰყავთ (ალჟირი, ტუნისი, იტალია, ესპანეთი, საბერძნეთი), ის მოსახლეობის უმნიშვნელოვანეს საკვებს წარმოადგენს. ხარისხით გამოირჩევა პროვანსული ზეთი, რომელიც თვისებებით ყველა ძვირფას მცენარეულ ზეთს აღემატება. პროვანსული ზეთი მიიღება მწიფე ნაყოფის მსუბუქი ცივი დაწნეხით. ის წმინდა, სრულიად გამჭვირვალე და უფერულია, ზოგჯერ - მოყვითალო-მოოქროსფრო, თითქმის არ აქვს სუნი, მოტკბოა, აქვს საუკეთესო გემო და არომატი, მდიდარია ვიტამინებით, ძლიერ ნოყიერია და, რაც მთავარია, ადვილად მოსანელებელია. მას ფართოდ იყენებენ გულის, კანისა და სახსრების დაავადებათა სამკურნალოდ. პირველი გამოწურვის შემდეგ, შედარებით უფრო ძლიერი ცივი დაწნეხით, მიიღება ასევე ძვირფასი ზეთი, რომელსაც მომწვანო-მოყვითალო ფერი აქვს. დარჩენილი მასის ცხელი დაწნეხით კი იღებენ უფრო დაბალი ხარისხის ზეთს, რომელიც ჩვენში ზეითუნის ზეთის სახელით არის ცნობილი. საბოლოო დაწნეხით მიღებული ზეთისგან ძვირფას საპნებს ამზადებენ. ზეთისხილისგან მხოლოდ ზეთს როდი იღებენ; მისი როგორც მწიფე, ისე დაუმწიფებელი, მწვანე ნაყოფისგან მზადდება მწნილები, მარინადები და კონსერვები. ზეთისხილის ნაყოფი შესანიშნავი საშუალებაა მორყეული კბილების გასამაგრებლად და ნაღველკენჭოვანი დაავადების თავიდან ასაცილებლად. ცნობილია, რომ ზეთისხილის მასობრივი მოხმარების რეგიონებში მოსახლეობა ნაკლებად ავადდება აპენდიციტით. გარდა ცხიმებისა, ნაყოფი მდიდარია ცილებით, უაზოტო ექსტრაქტული ნივთიერებებით. შეიცავს ასევე წყალსა და ნაცარს. ამ კულტურის ფართო გავრცელება სწორედ მისი სამკურნალო თვისებებით აიხსნება. იმას, რომ ზეთისხილი უძველესი მცენარეა, უამრავი მასალა მოწმობს. მაგალითად, საბერძნეთის ერთ-ერთ კუნძულზე გათხრების დროს იპოვეს ზეთისხილის ზეთსახდელი მოწყობილობა, რომელსაც ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 2-3 ათასი წლის წინათ იყენებდნენ. პალესტინასა და მესოპოტამიაში ნახავთ კიდეც 2-3 ათასი წლის ზეთისხილის ხეებს. ზეთისხილი დღესაც მრავალი სახელმწიფოს ეკონომიკური განვითარების სიმბოლოს წარმოადგენს. დიდი კვებითი და სამკურნალო ღირებულების გამო ყველა ქვეყანა, სადაც კი შესაძლებელია მისი გაშენება, ზრუნავს ამ კულტურის გავრცელებაზე, ხოლო იმ ქვეყნებში, სადაც ეს კულტურა არ ხარობს, ზეთისხილის ნაყოფისა და ზეთის შემოზიდვაზე დიდძალი თანხა იხარჯება.

ბარამბო

ბარამბო მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარეა ლიმონის დამახასიათებელი სუნითა და დატოტვილი ფესურით. ღერო სწორმდგომია, ოთხწახნაგოვანი, დატოტვილი, ფოთლები მოპირისპირეა, ქვედა ფოთლები სხედან გრძელ ყუნწებზე, გულისებრ-კვერცხისებრია, ზედა _ მოკლე ყუნწებზე, რომბისებრი ან მოგრძოა. ყველა ფოთოლი ღრმად არის დაკბილული. ყვავილები მჯდომარეა,სხედან ზემოთა ფოთლების უბეებში. გვირგვინი ბაცი ყვითელია თეთრი ან მოვარდისფრო, შეზრდილია მილისებურად, ორტუჩიანია, ნაყოფი მშრალია, იყოფა 4 კაკლურად. ყვავილობს ივნის-სექტემბერში.

ბარამბო ხარობს ბუჩქნარებში, მეჩხერ ტყეებში, ბალახოვან და ქვიან ადგილებში, გზისპირებთან ახლოს.
ნედლეულად იყენებენ ფოთლებსა და ღეროს კენწრულ ნაწილს. იგი შეიცავს 0,3%-მდე ეთერზეთს, ტანინს.

ბარამბო გამოიყენება როგორც დამამშვიდებელი, სპაზმოლიტური საშუალება. იგი აუმჯობესებს მადას, აძლიერებს კუჭის წვენის სეკრეციას, სპობს ფერმენტაციის ანომალიებს.
ბარამბოს გამოყენების დროს ავადმყოფს ეხსნება ხუთვის შეგრძნება, სუსტდება ან სულ ისპობა ტაქიკარდიის მოვლენები და ტკივილები გულის არეში, მცირდება გულისცემის სიხშირე, დაბლა იწევს სისხლის წნევა.

ბალბა

ბალბა – ერთწლიანი (მრავალწლიანი) ბალახოვანი მცენარეა ბალბისებრთა ოჯახიდან, სიმაღლით 1 მ-მდე, ძლიერი ღერძული ფესვით. მას ქართლში – ჩიტიპურას, ხევსურეთში – აბაზას, მესხეთ-ჯავახეთში – კორკოტინას, რაჭაში – მოლოქა ფხალს, სამეგრელოში ბუდორიას ეძახიან. ბალბის ღერო ან სწორმდგომია ან დაწოლილი, სიგრძით 30-80 (150) სმ-მდე, დატოტვილი. ფოთლები გრძელყუნწიანია, მომრგვალო, ხუთი ან შვიდფრთიანი, კიდედაკბილული, ზემოდან ოდნავ შებუსული, ხოლო ქვემოდან დაფარულია თეთრი ბეწვებით. ყვავილები მსხვილი აქვს ვარდისფერი ან იისფერი, მუქი ძარღვებით. 5-10-ად შეკრებილი სხედან ფოთლის უბეებში. ყვავილსაფარი ორმაგი აქვს, ხუთფურცლიანი, ბევრი მტვრიანითა და ერთი ზედანასკვიანი ბუტკოთი. ნაყოფი მშრალია, რგოლის ფორმის, რომელიც იშლება 10 თითო თესლად.